Γενικά

Η Λάρνακα ή αλλιώς πόλη του Ζήνωνα

Ο Ζήνων, γιος ενός πλούσιου έμπορα, γεννήθηκε στο Κίτιον το 352 π.Χ, εξού και η Λάρνακα ονομάζεται και «πόλη του Ζήνωνα». Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του το πέρασε στην αρχαία Αθήνα ενώ αποτελεί και το φωτεινό παράδειγμα ενός επιτυχημένου μετανάστη, ο οποίος κατάφερε να ενσωματωθεί πλήρως στο καινούργιο για αυτόν πολιτιστικό περιβάλλον.  

Ο Ζήνων θεωρείται ο πατέρας των ασφαλίσεων (marine) αφού μετά το ναυάγιο του το 331 π.Χ. σε ένα ταξίδι του ως έμπορας προς τον Πειραιά εισηγήθηκε όσοι μεταφέρουν περιουσιακά στοιχεία ή εμπορεύματα, να πληρώνουν ένα επιπρόσθετο ποσό ανάλογα πάντα με τη συνολική αξία της περιουσίας ή εμπορευμάτων τους και εισηγήθηκε έτσι την αρχή των ασφαλίσεων. Ουσιαστικά ο Ζήνων ο Κιτιεύς είναι ο πατέρας του τομέα αυτού. Πέραν όμως από αυτό, ο Ζήνωνας όταν το πλοίο του ναυάγησε και έχασε όλη του την περιουσία αναφώνησε «Νυν ευπλόηκα, ότε νεναυάγηκα» (δηλαδή: τώρα που ναυάγησα έχω καλό ταξίδι), συνεπεία αυτού του ναυαγίου ήταν να μείνει και να εξερευνήσει την Αθήνα και εκεί γνωρίστηκε με τον κυνικό φιλόσοφο Κράτη και αυτό είχε ως αποτέλεσμα το ταξίδι του Ζήνωνα στη φιλοσοφία. Επί 20 και πλέον χρόνια ο Ζήνων μάθαινε και μελετούσε φιλοσοφία κοντά σε διάφορους φιλόσοφους και το 300 π.Χ. ίδρυσε τη δική του σχολή, την ονομαζόμενη Στωική Σχολή, η οποία κράτησε μέχρι και το 260 π.Χ. όπου δίδασκε στην Ποικίλη Στοά. Η Στωική Σχολή θεωρείται η σημαντικότερη σχολή της Ελληνιστικής περιόδου η οποία στη συνέχεια χωρίστηκε σε τρεις περιόδους, την Αρχαία Στοά, τη Μέση Στοά και τη Ρωμαϊκή Στοά και μετά την πτώση των Αθηνών έπαψε να λειτουργεί ως οργανωμένη σχολή.

Στην Αρχαία Στοά η οποία ήταν η πρώτη φάση της σχολής και λειτούργησε από το 300 εώς και το 232 π.Χ., ο Ζήνων με τον μαθητή του τον Χρύσιππο διατύπωσαν την αρχική έννοια του Στωικισμού που σημαίνει ότι η ηθική είναι ευτυχία και ότι η ευτυχία είναι αρκετή για να μπορέσει κάποιος να κάνει καλές πράξεις και πλησιάσει την τελειότητα. Γενικολογώντας θα λέγαμε ότι η Στωικότητα υποστηρίζει ότι ο κόσμος κυβερνάται από τον Λόγο και τη Θεία Λογική. Η θεωρία αυτή πέρασε στα συστήματα του Χριστιανισμού, αλλά και του Ιουδαϊσμού, συνεπώς καθόλου περίεργο δεν είναι το γιατί ο Ζήνωνας θεωρείται ο Πρόδρομος του Χριστιανισμού, ενώ οι Χριστιανοί υιοθέτησαν πολλά κομμάτια από το περιεχόμενο των φιλοσοφικών του απόψεων.
Την Αρχαία Στοά ακολούθησε η Μέση Στοά το 232 έως κ?αι το 80 π.Χ. και η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από τις προσπάθειες συμφιλίωσης μεταξύ του Στωικισμού και της Πλατωνικής και Αριστοτελικής θεωρίας. Συγκεκριμένα, ο Παναίτιος πίστευε ότι ενάρετος δεν ήταν απαραίτητα μόνο ο απόλυτα σοφός, αλλά και οποιοσδήποτε έκανε πρόοδο προς τη σοφία παράλληλα έκανε και για την αρετή και τον ενδιέφερε ο τρόπος της λήψης των αποφάσεων και εξού και η Στωική φιλοσοφία προσαρμόστηκε στην πολιτική τέχνη για την οποία στη συνέχεια ενδιαφέρθηκαν και οι Ρωμαίοι.
Η τρίτη και τελευταία φάση της Στωικής Σχολής ήταν η Ρωμαϊκή Στοά. Όταν ο Μάρκος Αυρήλιος έγινε ο αυτοκράτορας της Ρώμης το 161 μ.Χ., εφάρμοσε τον Στωικισμό ως φιλοσοφία του κράτους. Αξιοσημείωτο το γεγονός ότι ο Τερτυλλιανός και άλλοι πατέρες της Χριστιανικής Εκκλησίας επηρεάστηκαν από τον Στωικισμό. Τέλος, ο Ζήνων διαχώρισε τη Στωική φιλοσοφία σε τρία μέρη, τη φιλοσοφία της φύσης (φυσική), την ηθική και τη λογική.

Την περίοδο που ο Ζήνων έγραψε τη Δημοκρατία του, η οποία ουσιαστικά ήταν κατά της Δημοκρατίας του Πλάτωνος, ήταν υποστηρικτής της Κυνικής Σχολής και τα βασικά δόγματα του Κυνισμού ενσωματώθηκαν στον Στωικισμό, όπου το πρώτο δόγμα υποστηρίζει ότι μόνο το άτομο είναι πραγματικά υπαρκτό, η δε αρετή είναι το υπέρτατο καλό και ο σοφός είναι βασιλιάς. Ο Ζήνων τότε τάχθηκε υπέρ της άποψης του Μεγάλου Αλεξάνδρου ότι το ιδανικό κράτος πρέπει να αντιμετωπίζει όλους τους ανθρώπους ως ισότιμους, χωρίς διακρίσεις αναφορικά με την τάξη, το φύλο ή την εθνικότητα και πρέπει να ακολουθεί τους νόμους της φύσης. Μετά τη συγγραφή της Δημοκρατίας του, επέλεξε να αποστασιοποιηθεί από τους Κυνικούς.
Μελετώντας προσεκτικά τον βίο και τα έργα του Ζήνωνα εξάγεται το συμπέρασμα ότι στόχος του ήταν να μεταδώσει τη φιλοσοφία ότι η νοοτροπία των ανθρώπων πρέπει να βασίζεται σε ισότητα, κοινή περιουσία, χωρίς περιορισμούς που υποβάλλονται από συναισθήματα και πόθους, έτσι ώστε να κυριαρχεί η λογική. Παράλληλα, ανέτρεψε την Πλατωνική διδασκαλία, αφού ο ίδιος υποστήριξε πως η ψυχή είναι αναπνοή και σώμα. Καταληκτικά, ο Ζήνων ήταν υποστηρικτής του μονισμού εν αντιθέσει με την Πλατωνική φιλοσοφία.
Το μεγαλείο του Ζήνωνα στις μέρες μας αναγνωρίζεται περισσότερο γιατί ήταν ο πρώτος άνθρωπος που μίλησε κατά του ρατσισμού και πίστευε ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι και επιθυμούσε την ειρήνη μεταξύ τους, ενώ παράλληλα υποστήριζε ότι οι ανθρώποι πρέπει να ζουν σύμφωνα με τη φύση. Ως εκ τούτου, θεωρείται ο πρώτος αντιρατσιστής και ο πατέρας των διεθνών οργανισμών για την επίβλεψη και διατήρηση της ειρήνης αλλά και των περιβαλλοντιστών.
Οι πολίτες των Αθηνών τίμησαν τον Ζήνωνα δίνοντάς του τα κλειδιά των πυλών της πόλης και ένα χρυσό στέμμα. Σε ηλικία σχεδόν 100 χρονών απεβίωσε στην Αθήνα και τα αίτια του θανάτου του δεν είναι ξεκάθαρα, αφού κάποιοι υποστηρίζουν ότι κράτησε την αναπνοή του και αυτοκτόνησε, ενώ άλλοι ότι τήρησε αποχή από το φαγητό και έτσι απόθανε.
«Δύο ώχομεν, στόμα δε έν, ίνα πλείονα μεν ακούωμεν, ήττονα δ.ε έγωμεν» δηλαδή «Δύο αυτιά έχουμε, στόμα όμως ένα, για να ακούμε περισσότερα, όμως λιγότερα να λέμε». (Ένα από τα ρητά αυτού του σπουδαίου φιλόσοφου).

Σχετικά νέα

X
Translate »