Σταθμός Δεκέλειας: Oι χειρισμοί του Υπουργού Ενέργειας που φέρνουν απρόβλεπτο κόστος στους καταναλωτές

Πηγή: alphanews.live

Φέρεται να αγνόησε τη διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού χωρίς επαρκή τεκμηρίωση

Νέα σοβαρά ερωτήματα εγείρουν οι χειρισμοί του Υπουργού Ενέργειας Γιώργου Παπαναστασίου, αναφορικά με την αναβάθμιση του ηλεκτροπαραγωγού σταθμού Δεκέλειας. Μετά την εξασφάλιση παρέκκλισης από την ΕΕ ώστε ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς να λειτουργήσει κεντρική αποθήκευση ΑΠΕ, μέσω μιας αμφιβόλου διαδικασίας, ο κύριος Παπαναστασίου φαίνεται να αγνόησε για άλλη μια φορά τα όσα προνοεί η εθνική νομοθεσία, σχετικά με την αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος.

Και εξηγούμε: Από τη στιγμή που η αγορά γεννητριών κρίθηκε αναγκαία από την Πολιτεία ως ζήτημα επάρκειας ηλεκτρισμού, αυτόματα η διαδικασία εντάσσεται στο πλαίσιο του μηχανισμού ισχύος.

Ο ίδιος ο κύριος Παπαναστασίου μάλιστα, επιβεβαίωσε ξεκάθαρα ότι δεν ακολούθησε τη νενομισμένη οδό για το θέμα, δια απαντητικής επιστολής προς τον Σύνδεσμο Αγοράς Ηλεκτρισμού που απέστειλε στις  6 Μαρτίου του 2024 και στην οποία γράφει:

«Η αναβάθμιση του ηλεκτροπαραγωγού σταθμού της ΑΗΚ στη Δεκέλεια δεν γίνεται στο πλαίσιο ενός μηχανισμού ισχύος, οπόταν δεν εφαρμόζεται η διαδικασία του άρθρου 34 των περί ρύθμισης της αγοράς ηλεκτρισμού νόμων του 2021 έως 2023.»

Την ίδια ώρα, ο κύριος  Παπαναστασίου δεν υπέβαλε καμία εξήγηση για τον λόγο που αποφάσισε να μην εφαρμόσει τον νόμο ή έστω να εξασφαλίσει τη σύμφωνο γνώμη της αρμόδιας αρχής, δηλαδή της ΡΑΕΚ.

Η προφανής ερμηνεία

Μια προφανής ερμηνεία των χειρισμών του Υπουργού Ενέργειας είναι πως θέλοντας να ενισχύσει τη δεσπόζουσα θέση της ΑΗΚ στην αγορά ηλεκτρισμού, προσπέρασε την υποχρέωση της Κυβέρνησης να προκηρύξει ανοικτό διαγωνισμό για τις γεννήτριες, ώστε να αποκλείσει τη συμμετοχή ιδιωτικών εταιρειών από  την Κύπρο. Μια πρακτική εντελώς ασύμβατη με το γράμμα του νόμου για τις δημόσιες συμβάσεις.

Χωρίς λοιπόν να γνωστοποιηθεί αν είχε το πράσινο φως από το Προεδρικό για κάτι τέτοιο, ο Υπουργός Ενέργειας αποφάσισε να ενημερώσει προφορικά (!) τα ενδιαφερόμενα μέρη, πως κατά την κρίση του δεν χρειάζεται να τροχοδρομηθεί διαδικασία υποβολής προσφορών. Υποστήριξε μάλιστα, πως το έργο μπορεί να διεκπεραιωθεί επιτυχώς και γρηγορότερα εάν το αναλάμβανε η Αρχή Ηλεκτρισμού. Χωρίς να επαρκή τεκμηρίωση της εισήγησης του.

Ποια η διαφορά; Ο λόγος που ο μηχανισμός ισχύος προνοεί τον ανοικτό διαγωνισμό, στον οποίο οι πάντες μπορούν να υποβάλουν την προσφορά τους, συμπεριλαμβανομένης της «ΑΗΚ Παραγωγή», εξυπηρετεί τη δυνατότητα διάφανης επιλογής της χαμηλότερης τιμής ώστε να επιβαρυνθούν οι καταναλωτές το χαμηλότερο δυνατό κόστος. Με τις υπουργικές αποφάσεις όμως, οι καταναλωτές θα επωμιστούν την όποια τιμή τους παρουσιάσει η ΑΗΚ. Η οποία μετά από ενάμιση χρόνο διαδικασιών και δύο διαγωνισμούς, με μόλις δύο ενδιαφερόμενος, γνωστοποίησε ότι ενώ η αρχική εκτίμηση κόστους ήταν στα 80 εκατομμύρια ευρώ, τη δεύτερη φορά της ζήτησαν 150 εκατομμύρια ευρώ.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ανεπάρκεια ηλεκτρισμού ή ανεπάρκεια έξυπνων λύσεων;

Τα όσα προνοούνται από το άρθρο 34

Στο άρθρο 34, που εντάσσεται στο κεφάλαιο «Αξιολόγηση της επάρκειας τω πόρων και λήψη μέτρων», προνοούνται μεταξύ άλλων τα ακόλουθα: «Σε περίπτωση που η αξιολόγηση της επάρκειας των πόρων καταδείξει ότι η υπάρχουσα εγκατεστημένη ισχύς παραγωγής ηλεκτρισμού δεν είναι επαρκής για τη διασφάλιση ικανοποιητικής παροχής ηλεκτρισμού στη Δημοκρατία και αυτό καθιστά αναγκαία τη λήψη μέτρων που σχετίζονται με μηχανισμούς ισχύος, η ΡΑΕΚ ενημερώνει σχετικά τον Υπουργό.

Ο Υπουργός, ύστερα από διαβούλευση με τη ΡΑΕΚ και τον ΔΣΜΚ, εκδίδει διάταγμα που δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, το οποίο καθορίζει τη διαδικασία υποβολής προσφορών, την αναγκαία παραγωγή, τον τρόπο και τους όρους διάθεσης της εν λόγω παραγωγής. Η ΡΑΕΚ καθορίζει τους όρους, τις προϋποθέσεις και τα κριτήρια που πρέπει να ικανοποιούν οι αιτητές για τη διαδικασία υποβολής προσφορών».

Τον Μάρτιο του 2024, αντιπροσωπεία της ΑΗΚ, έχοντας στο χέρι την ειλημμένη υπό αναφορά απόφαση του Υπουργού Ενέργειας, παρουσίασε ενώπιον της ΡΑΕΚ μελέτη για την αγορά δύο γεννητριών diesel συνολικής ισχύος 80 μεγαβάτ για τον ηλεκτροπαραγωγό σταθμό της Δεκέλειας, κόστους 80 εκατομμυρίων ευρώ εάν επρόκειτο για καινούργιες και χαμηλότερου ποσού σε περίπτωση που ήταν μεταχειρισμένες. Το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης του έργου αφορούσε τον Ιούνιο του 2025. Το είχε δηλώσει και ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου, Γιώργος Πέτρου, πως μέχρι το καλοκαίρι του 2025, δύο νέες γεννήτριες θα βρίσκονται στη Δεκέλεια.

Διανύουμε ήδη τον Αύγουστο του 2025 και το χρονοδιάγραμμα που είχε τεθεί για ολοκλήρωση της διαδικασίας δεν έχει ακόμη εκπληρωθεί, ενώ η όλη πορεία του έργου φαίνεται να εκτροχιάζεται καθώς μετά από δύο διαγωνισμούς, η ΑΗΚ έλαβε μέχρι σήμερα καμία απόφαση. Ο λόγος; Οι προσφορές που έλαβε από δύο εταιρείες, την δεύτερη φορά είχαν διπλάσιο κόστος από το προβλεπόμενο. Οι ίδιες οι εταιρείες φέρονται μάλιστα να δήλωσαν στην ΑΗΚ ότι οι γεννήτριες ενδεχομένως να λειτουργήσουν το 2029, έτος που εκπνέει η παρέκκλιση για τις άκρως ρυπογόνες μονάδες της Δεκέλειας…

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Πως φτάσαμε στις περικοπές ηλεκτρισμού: Έλληνας και Πέτρου αναλύουν όσα έγιναν κι όσα δεν έγιναν μέχρι σήμερα

Tι παραδέχθηκε άθελα του

Επικαλούμενος αρχικά τεχνικούς περιορισμούς, μεγάλο κόστος και σενάρια για ακύρωση και του δεύτερου διαγωνισμού ώστε να γίνει αγορά μικρότερων γεννητριών, ο Υπουργός Ενέργειας «έριξε» ακολούθως το φταίξιμο στις  ιδιωτικές εταιρείες ηλεκτρισμού με αποτέλεσμα να μεγαλώνει η καθυστέρηση.

Άθελα του μάλιστα αναγνώρισε πως η επιχειρηματολογία του ότι η ΑΗΚ μπορούσε να διεκπεραιώσει γρηγορότερα το έργο, δεν ήταν και τόσο βάσιμη. Πως; Πριν από ένα μήνα στη Γενική Συνέλευση της ΣΕΠΑΗΚ, μετά από τοποθέτηση του Προέδρου της συντεχνίας και λειτουργού του Διαχειριστή Συστήματος Διανομής Μάριου Παππουτή πως για τη στασιμότητα στη Δεκέλεια φταίει ο κυβερνητικός ενεργειακός σχεδιασμός και «τα υπερκέρδη ιδιωτικών εταιρειών», ο Γιώργος Παπαναστασίου του απάντησε:

«Από την ημέρα που δώσαμε το πράσινο φως, παρακαλώ την ΑΗΚ να ολοκληρώσει το έργο. Τι πρέπει να κάνω; Να πάω να πιάσω τη βίδα και να τη βάλω στη Δεκέλεια;».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Πιθανές νέες περικοπές ρεύματος, δύσκολες μέρες για την επάρκεια ηλεκτρισμού

Η απόφαση που δεν συνάδει με ευρωπαϊκή οδηγία

Και αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που ο κύριος Παπαναστασίου επιχειρεί να εφαρμόσει αποφάσεις που δεν συνάδουν με καμιά ευρωπαϊκή οδηγία, θέλοντας μάλλον να ικανοποιήσει αίτημα της ΑΗΚ. Υπενθυμίζουμε ότι πρότεινε τη μελλοντική επιβάρυνση όλων των καταναλωτών -όχι μόνο των πελατών του ημικρατικού οργανισμού- σε περίπτωση δαπάνης 150 εκατομμυρίων ευρώ για δύο αεριοστρόβιλους. Όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον σταμάτησε, με δηλώσεις του στις 7 Μαρτίου του 2025, αποκάλεσε τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού «απρόθυμη» να εγκρίνει «το αίτημα της Κύπρου», όπως το παρουσίασε.

Ο Γιώργος Παπαναστασίου επικαλέστηκε απόφαση – οδηγία από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη στις 4 Μαρτίου του 2025, ότι η κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει το ζήτημα της επάρκειας, με την εγκατάσταση ευέλικτων γεννητριών diesel, που θα αυξήσουν τη δυνατότητα συμβατικής παραγωγής. Τα ερωτήματα ωστόσο παραμένουν…

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ξεκίνησαν οι εκ περιτροπής αποκοπές ρεύματος, ποιους αφορούν και ποια η διάρκειά τους

Οι περικοπές και το πραγματικό πρόβλημα

Έχουμε συνολική εγκατεστημένη συμβατική ισχύ 1478MW, που αν ήταν ολόκληρη διαθέσιμη όταν δεν παράγουν τα φωτοβολταϊκά συστήματα, θα έφθανε και θα περίσσευε για την κάλυψη της ζήτησης σε ρεύμα κατά τις ώρες αιχμής. Κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει ενώ έκαναν την εμφάνισή τους, δυστυχώς, οι εκ περιτροπής περικοπές σε ομάδες καταναλωτών. Γιατί δεν λαμβάνονται μέτρα για να επιλυθεί το πραγματικό πρόβλημα;

Το γεγονός ότι η Κυβέρνηση, το 2025, συνεχίζει να επενδύει σε συμβατικά καύσιμα και σε ρύπους, υπάρχει ανεξάρτητη μελέτη ότι δεν θα επιβαρύνει περισσότερο την τσέπη των καταναλωτών; Ότι δεν θα επηρεάσει την Κυπριακή Δημοκρατία ως προς την υλοποίηση των δεσμευτικών της στόχων για το κλίμα και την απεξάρτηση από τον άνθρακα; Ή απλώς εντάσσεται στην ατζέντα του Υπουργού Ενέργειας προς όφελος του μονοπωλίου στην αγορά ηλεκτρισμού;