Διευθυντής/ρια: Ηγέτης ή διεκπεραιωτής;

Πηγή: paideia-news.com

ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ* ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΛΠΙΝΙΚΗΣ ΜΑΝΩΛΗ**

Δεν είναι πια δύσκολο να διαπιστώσει κανείς, πως στο δημόσιο σχολείο ο ρόλος του/ης διευθυντή/ριας έχει αλλοιωθεί. Αντιθέτως, φαίνεται πλέον καθιερωμένο: να φορτώνεται στις πλάτες των διευθυντών/ριών ό,τι δεν μπορούν ή δεν θέλουν να αναλάβουν οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς και υπηρεσίες. Η εκπαιδευτική ηγεσία έχει μετατραπεί, με ευθύνη του Υπουργείου Παιδείας, σε ένα πολύεργαλείο διαχείρισης διοικητικών εκκρεμοτήτων, ηλεκτρονικών φορμών, επιδομάτων και αμέτρητων εγγράφων.

Οι διευθυντές και οι διευθύντριες δεν διοικούν. Διεκπεραιώνουν. Καθημερινά καλούνται να διαχειριστούν έναν τεράστιο όγκο εξωδιδακτικών, εξωεκπαιδευτικών και συχνά ανούσιων υποχρεώσεων: από τη συλλογή δικαιολογητικών για κοινωνικά επιδόματα μέχρι την αδιάλειπτη καταχώριση στοιχείων σε διαρκώς εναλλασσόμενες ψηφιακές πλατφόρμες. Ανάλογα με τις συνθήκες, γίνονται τεχνικοί ασφαλείας, επιδημιολόγοι, ανιχνευτές κρουσμάτων, διαμεσολαβητές, διαχειριστές κρίσεων και, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμα και συνοδοί ή φροντιστές ατόμων με ψυχικές δυσκολίες. Χωρίς επαρκή κατάρτιση. Χωρίς υποστήριξη. Χωρίς χρόνο.

Κι όμως, την ίδια στιγμή που το Κράτος υποβαθμίζει τον ρόλο τους, επιδεικνύει το θράσος να τους χαρακτηρίζει «ηγέτες». Στον λόγο, παρουσιάζονται ως πυλώνες του εκπαιδευτικού συστήματος: εμπνευστές, εμψυχωτές, διασφαλιστές της ποιότητας. Το δε Υπουργείο διανθίζει το συγκεκριμένο με επιλεκτικές αναφορές στη βιβλιογραφία, ανάλογα με το αφήγημα που το βολεύει. Στην πράξη, όμως, αντιμετωπίζονται ως γραφείς, ως υπάλληλοι που εκτελούν εντολές, ως ο τελευταίος τροχός της αμαξοστοιχίας ενός συστήματος που βυθίζεται στη γραφειοκρατία.

Η ουσιαστική στήριξη του διοικητικού χρόνου στα σχολεία δεν είναι απλά συνδικαλιστικό αίτημα. Είναι απαίτηση των καιρών.

Η συνεχής υποβάθμιση του διοικητικού χρόνου συνιστά θεσμικό εμπαιγμό. Το Υπουργείο, αντί να ενισχύσει τον θεσμικό ρόλο των διευθυντικών στελεχών, επιλέγει να αναβάλλει επ’ αόριστον την επίλυση ενός προβλήματος που τίθεται ξανά και ξανά, τεκμηριωμένα και με σαφήνεια. Αντί για λύσεις, προσφέρει φτηνές και επαναλαμβανόμενες δικαιολογίες: «δημοσιονομικοί περιορισμοί», «σύνδεση με ευρύτερες πολιτικές» — χωρίς ποτέ να εξηγεί τι ακριβώς σημαίνουν όλα αυτά και γιατί εμποδίζουν το αυτονόητο.

Το αποτέλεσμα είναι η διατήρηση μιας κουλτούρας απαξίωσης, που αντιμετωπίζει τους/τις διευθυντές/ριες ως υπαλλήλους δεύτερης κατηγορίας και όχι ως ηγέτες της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Για ποιον εκσυγχρονισμό μιλάμε όταν ο/η διευθυντής/ρια καλείται να είναι ταυτόχρονα παιδαγωγικός ηγέτης και καταχωριστής δεδομένων; Πώς θα υπάρξει «μεταρρύθμιση» όταν όλη η ενέργεια διοχετεύεται στη διαχείριση εγγράφων και όχι στην ηγεσία της σχολικής κοινότητας;

Αν η Πολιτεία επιθυμεί πραγματικά να αναβαθμίσει την Εκπαίδευση, οφείλει να αναβαθμίσει τον ρόλο και τον χρόνο του/ης διευθυντή/ριας. Χωρίς αυτά, καμία εκπαιδευτική αλλαγή δεν μπορεί και δεν θα είναι ουσιαστική.

*Γενικός Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ., Βοηθός Γενικός Γραμματέας ΠΟΕΔ

**Πρόεδρος Α.Κί.ΔΑ., Αντιπρόεδρος ΠΟΕΔ Λάρνακας.