Ακμή: Πάθηση των εφήβων και όχι μόνο

Η ακμή είναι μια ομάδα δερματολογικών παθήσεων στις οποίες έχουμε φλεγμονή της τριχοσμηγματογόνου μονάδας, του αδένα που παράγει το σμήγμα. Το σμήγμα είναι υπεύθυνο για την προστασία του δέρματος από εξωγενείς παράγοντες και διατηρεί τη λιπαρότητα του δέρματος.

Αν και θεωρείται πάθηση της εφηβείας μπορεί να εμφανιστεί και μεταγενέστερα στην ενήλικο ζωή.  Κορυφώνεται συνήθως στα 14-17 έτη στα κορίτσια και στα 16-19 έτη στα αγόρια. Το κάθε άτομο αναπτύσσει την πάθηση σε διάφορους βαθμούς σοβαρότητας και για το λόγω αυτό η θεραπεία σε κάθε ασθενή είναι εξατομικευμένη σε συνδιασμό με τον τρόπο ζωής του.

Γύρω στο 30% των ασθενών με ακμή που επισκέπτονται τους δερματολόγους είναι μεγαλύτεροι των 18 ετών, κυρίως γυναίκες, γεγονός που καταρρίπτει το μύθο ότι είναι πάθηση της εφηβείας. Αυτό οφείλεται στην ευαισθησία των σμηγματογόνων αδένων στα ανδρογόνα που παράγονται από τα επινεφρίδια. Επιπρόσθετα αυξημένα επίπεδα του παράγοντα IGF-1 (Insulin-like growth factor) αλλά και το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών μπορεί να ευθύνονται για την ακμή στην ενήλικο ζωή. Ένας άλλος παράγοντας που μπορεί να προκαλέσει ακμή στην ενήλικο ζωή είναι  εξωγενής χορήγηση στεροειδών.

Εκτός από την υπερπαραγωγή σμήγματος, το προπιονικό βακτηρίδιο της ακμής που βρίσκεται στον εκφορητικό πόρο των αδένων υπεραναπτύσσεται δημιουργώντας στην περιοχή μια φλεγμονή που προσελκύει τα κύτταρα του ανοσιακού μας συστήματος. Στην προσπάθειά τους να καταστρέψουν το βακτηρίδιο προκαλούν τις χαρακηριστικές βλάβες της ακμής που στη συνέχεια μετατρέπονται σε ουλές.

Η ακμή επηρεάζει τη ψυχολογία και την αυτοεκτίμηση του ασθενούς ακόμα και αν οι έφηβοι πολλές φορές δεν το εκφράζουν άμεσα. Αν η ακμή δεν θεραπευτεί και η φλεγμονή γίνει χρόνια τότε οδηγεί στη δημιουργία των ουλών της ακμής. Αν και υπάρχουν πλέον αποτελεσματικές θεραπείες και για τις ουλές της ακμής, ο στόχος της θεραπευτικής αγωγής είναι να προλάβουμε τη δημιουργία των πολυάριθμων και βαθειών ουλών της ακμής που απαιτούν επεμβατικές δερματολογικές θεραπείες με Laser για να βελτιωθούν.

Η θεραπεία της ενεργού ακμής γίνεται αρχικά τοπικά με καθαρισμό των φαγέσωρων (των αποφραγμένων δηλαδή εκφορητικών πόρων των αδένων) και χρήση κερατολυτικών και αντιβιοτικών κρεμών και καθαριστικών σαπουνιών που μειώνουν τη λιπαρότητα του δέρματος. Σε πιο  σοβαρές ή χρόνιες μορφές τότε χορηγούντα αντιβιοτικά ή ρετινοειδή χάπια. Αν η θεραπεία γίνει στο σωστό δοσολογικό σχήμα και διάστημα τότε έχουμε οριστική λύση στην ακμή.

Τέλος παρατίθονται δερματολογικές συμβουλές για την ακμή:

• Μην πειράζετε τα σπυράκια με τα χέρια σας. Μεταφέρετε έτσι βακτηρίδια από τα δάκτυλά σας στο πρόσωπο, αυξάνοντας την πιθανότητα φλεγμονής και δυσχρωμιών.
• Κάνετε καλό καθαρισμό του προσώπου 2 φορές την ημέρα (πρωί και βράδυ) με προϊόντα ειδικά για την ακμή.
• Αποφεύγετε τη χρήση make-up για πολλές ώρες και αφαιρέστε το πριν τη γυμναστική και τον ύπνο. Αλλιώς επιτείνετε την απόφραξη των σμηγματογόνων πόρων.
• Χρησιμοποιείστε τις κρέμες που σας συνταγογράφησε ο δερματολόγος σας. Αν για κάποιο λόγο δεν ανέχεστε κάποιο προϊόν συζητείστε το μαζί του για να σας συνταγογραφήσει κάποιο άλλο.
• Έχετε υπ’ όψιν ότι οι κρέμες της ακμής γενικά προκαλούν εύκολα ερεθισμούς ιδιαίτερα αν δεν χρησιμοποιούνται σωστα.

Σε κάθε περίπτωση ο δερματολόγος σας μπορεί μέσω της κλινικής εξέτασης να διαγνώσει το πρόβλημά σας, να σας προτείνει λύσεις και να σας συνταγογραφήσει τα κατάλληλα σκευάσματα για να θεραπευτείτε.

Δρ. Χρίστος Παλλούρας, MD, FEBDV, FEAACI

Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος