Ισότητα, ίσες ευκαιρίες και γυναίκες ως ποσοστιαία αναλογία

Η ποσόστωση γυναικών είναι επιδερμική, αναχρονιστική και λίγο ανόητη ως μέθοδος αντιμετώπισης του σεξισμού.  Επιδερμική, αναχρονιστική και αρκετά ανόητη, εξακολουθεί όμως να είναι και η κοινωνία μας στο σύνολό της.

 

 

Ταυτόχρονα, νομίζω πως ο τοξικός ανδρισμός είναι πηγή πολλών κακών στην ιστορία της ανθρωπότητας. Έχω αρχίσει να πιστεύω πως ακόμη και οι πολέμοι, υπήρξαν συχνά αποτέλεσμα μεγάλων μικρών αγοριών, που παίζουν μεταξύ τους με αληθινά όπλα. Αυτό δεν είναι κάτι που βλέπω να έχει αλλάξει. Μόνο μια γρήγορη ματιά γύρω μας και στο ποιοι διοικούν, τόσο σε πολιτικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο τον κόσμο αυτό, μου αρκεί.

Παρόλο, λοιπόν, που πιστεύω πως προτεραιότητα της κάθε πολιτείας θα έπρεπε να είναι η επένδυση στην ουσιαστική κοινωνική αλλαγή, μέσω της Παιδείας, επιθυμώντας όσο το δυνατόν περισσότερες γυναίκες στην πολιτική, όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, δηλώνω θετικά διακείμενος στην ποσόστωση.

Αρκεί να μην περιοριζόμαστε και να μην εξαντλούμαστε μόνο σ’ αυτήν.

 

 

Νίκολα Καρατζιά
Δημοσιογράφος Impossible.Works

Ως υπέρμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και όχι εκείνων που διαχωρίζονται βάσει φύλου, θεωρώ ότι μια χώρα πρέπει να τη διοικούν οι αντικειμενικά ικανοί άνθρωποι. Ικανές γυναίκες και ικανοί άνδρες. Οι γυναίκες δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως το «αλατοπίπερο» μιας κυβέρνησης αλλά ως ένα από τα βασικότερα συστατικά της. Το 40% της ποσόστωσης ή οποιοδήποτε άλλο ξεκινάει κάτω από το 50%, δεν παραπέμπει σε ισότητα αλλά σε μια προσπάθεια να έχουμε όλους ικανοποιημένους, μα κάποιους λίγο παραπάνω, διατηρώντας αθάνατες τις νόρμες της πατριαρχικής κοινωνίας. Και ναι, ίσως και να μην υπάρχουν αρκετές ενδιαφερόμενες για άρχουσες εξουσίες αλλά αυτό απορρέει από το γεγονός ότι είτε εκ των πρότερων γνωρίζουν πως ο αγώνας θα’ ναι άνισος, είτε επειδή δεν τρέφουν την ίδια έπαρση ή έχουν την ίδια αυτοπεποίθηση με άνδρες συναδέλφους και «αντιπάλους», ακόμη και αν είναι εξίσου έξυπνες, ταλαντούχες, ικανές, εργατικές με εκείνους…ίσως και περισσότερο από ορισμένους. Πριν βιαστείς να ρίξεις τις ευθύνες σε δικές μας, γυναικείες ανασφάλειες, αναλογίσου ποιος τις έχει δημιουργήσει και ποιοι τις «θρέφουν».

 

 

Σταυριάνα Κοφτερός
Director Digital Transformation & Innovation, Δημοκρατικός Συναγερμός

Όσο δεν μου άρεσει αυτός ο διαχωρισμός, γιατί όλοι και ειδικά όλες θέλουμε να ξέρουμε ότι όσα πετύχουμε είναι με την αξία μας και μόνο, η πραγματικότητα είναι ξεκάθαρη. Γιατί ναι μεν τα κατακτούμε με την αξία μας, αλλά στις πλείστες των περιπτώσεων αυτή την αξία “καλούμαστε” να την αποδείξουμε με τρόπο πολλαπλάσιο από ότι ένας άνδρας. Για μένα δεν είναι θέμα ισότητας. Είναι θέμα πραγματικών ίσων ευκαιριών.

Ναι χρειάζεται να κάνουμε θετικό διαχωρισμό για να βοηθήσουμε και ναι χρειάζεται ακόμα και σήμερα. Αυτά τα περί δεν υπάρχουν γυναίκες που να ενδιαφέρονται τα θεωρώ βλακώδης απλούστευση. Μια ιστορία με λογική: “Τι κάνεις; Σκοτώνω δράκους. Μα υπάρχουν δράκοι; Όχι, αφού τους σκοτώνω.” Self fulfilling prophecy κατά κάποιο τρόπο. Διερωτηθήκαμε ποτέ αν έχει την “πολυτέλεια” μια γυναίκα να ενδιαφερθεί αντίστοιχα με έναν άνδρα; Έχουμε ολοήμερα σχολεία; Facilities από εταιρείες που να μπορούν οι μαμάδες να αφήνουν τα παιδιά σε δημιουργική ενασχόληση όσο εκείνες εργάζονται ή ασχολούνται με τα κοινά; Έχουμε κοινωνία που το αποδέχεται αυτό και δεν την χαρακτηρίζει “καριερίστα” και όχι με την καλή έννοια; Όχι δεν έχουμε.

Όσο και αν αλλάζει πλέον αυτό και τα ζευγάρια μοιράζονται τις υποχρεώσεις δεν έχουμε γίνει Σουηδία και αυτό θα πρέπει να το παραδεχτούμε. Και πέρα από τη λεκτική παραδοχή, να κάνουμε ότι περνά από το χέρι μας για να το αλλάξουμε. Η ποσόστωση δεν θα λύσει το πρόβλημα προφανώς. Βοηθάει όμως. Γιατί χρειαζόμαστε πρότυπα. Να μεγαλώνουμε τα κορίτσια όπως και τα αγόρια. Με την αυτοπεποίθηση ότι μπορούν να κατακτήσουν το κόσμο, να κάνουν ότι τραβά η ψυχή τους, να πραγματοποιήσουν τα όνειρα τους. Και χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα πρέπει να αποποιηθούν τη γυναικεία τους πλευρά και υπόσταση. Ταυτόχρονα να μην ξεχνάμε ότι έχουμε και ευθύνη.

Ως γονείς, ως μαμάδες και μπαμπάδες, ως κοινωνία. Τι τους μαθαίνουμε; Τι εφόδια δίνουμε; Για μένα είναι θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων το να ενδυναμώνεις ένα άνθρωπο να γίνει ο καλύτερος εαυτός της, αυτό που αγαπά να γίνει. Αλλά είναι και θέμα κοινής λογικής. Σε ένα πλανήτη, σε μια χώρα, με 50%+ γυναίκες, νομίζουμε ότι έχουμε την πολυτέλεια να κάνουμε under-utilize assets; Ποια η λογική στο να πυροβολούμε τους εαυτούς μας στα πόδια;

 

 

Αλεξάνδρα Ματθαίου
Δημοσιογράφος, Σκηνοθέτις

Η ποσόστωση χωρίς αξιολογικά κριτήρια – ή για την ακρίβεια με μοναδικό κριτήριο το φύλο μου φαίνεται σαν μεσοβέζικη λύση σ’ένα θέμα που επιδέχεται μιας πολύ πιο σφαιρικής και ώριμης προσέγγισης. Το γεγονός ότι χώροι όπως η πολιτική ή τα κέντρα αποφάσεων σε boards εταιρείων στην Κύπρο, εξακολουθούν να είναι σε μεγάλο βαθμό ανδροκρατούμενοι, θαρρώ πως δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται (πια) τόσο πολύ ως θέμα διακρίσεων, αλλά και ως πρόβλημα που αφορά στους τρόπους με τους οποίους η έμφυλη ισότητα αποτελεί ακόμα πρόκληση για μια σύγχρονη κοινωνία.

Ενα σοβαρό κράτος που επιθυμεί να ενισχύσει ουσιαστικά τον αριθμό των γυναικών στα ψηφοδέλτια για παράδειγμα, θα λάμβανε μέτρα που θα βοηθούσαν ώστε να μπορούν να στραφούν περισσότερες γυναίκες στον πολιτικό βίο. Θα ξεκινούσε από την παιδεία, υπερτονίζοντας την σημασία της ενασχόλησης με τα κοινά. Στην μετέπειτα ενήλικη ζωή μας, θα προσέφερε κοινωνικές διευκολύνσεις που να επιτρέπουν σε μια γυναίκα να κυνηγήσει υψηλότερους στόχους. Η ποσόστωση μπορεί να λύνει πρόσκαιρα το βασικό πρόβλημα αλλά ελλοχεύει σοβαρότερους κινδύνους – ειδικά στο πως εμείς οι ίδιες οι γυναίκες αντιλαμβανόμαστε την παρουσία μας στη δημόσια ζωή. Γιατί ας μην ξεχνάμε, ότι δεν είμαστε στατιστικοί αριθμοί που μπαίνουν στα ψηφοδέλτια για ‘γεμωσιά’, ή επειδή έτσι πρέπει. Είμαστε ένα ισχυρό εργατικό δυναμικό που απλώς διεκδικεί τα αυτονόητα.

 

 

Dr Γιώργος Παμπορίδης
Senior Partner, PAMBORIDIS LLC, Advocates and Legal Advisors. Τέως Υπουργός Υγείας

Ως θέμα αρχής αρνούμαι να διακρίνω τους ανθρώπους αναλόγως του φύλου. Από μόνο του αυτό θα αποτελούσε σεξισμό. Διαπιστώνοντας όμως την σχεδόν παντελή έλλειψη ικανών γυναικών από τον δημόσιο βίο (και όχι τον δημόσιο λόγο!) διερωτούμαι αν αυτό αποτελεί απόρροια ενός υποσυνείδητου (ή και όχι) αποκλεισμού των γυναικώνεξ αιτίας του ελλείμματος πολιτισμού που βιώνουμε στον τόπο μας.

Ως εξαίρεση λοιπόν αποδέχομαι πλέον την ανάγκη εισαγωγής ποσόστωσης σε θέσεις που προσφέρονται σε εκλογή σε σώματα που συμμετέχει ελεύθερα ο κάθε ένας χωρίς περιορισμούς στο φύλο. Θεωρώ δηλαδή αναγκαίο μέτρο ως εργαλείο διάπλασης πολιτισμού και παιδείας ισότητας, την αναγκαστική συμπερίληψη σε κάθε ψηφοδέλτιο ενός ελάχιστου ποσοστού γυναικών υποψηφίων. Ωστόσο δεν αποδέχομαι την ποσόστωση για την αυτόματη εκλογή γυναικών σε οποιαδήποτε θέση αφού αυτό θα αποτελούσε κατα την άποψη μου αλλοίωση της δημοκρατικής βούλησης ενός εκλογικού σώματος όπου μετέχουν ελεύθερα όλες οι γυναίκες και οι άνδρες.

Η ποσόστωση για συμπερίληψη γυναικών σε ψηφοδέλτιο παρέχει την ευκαιρία στις γυναίκες που ενδιαφέρονται να εκτεθούν και να μετρηθούν. Η αναμέτρηση όμως θεωρώ ότι πρέπει να γίνεται επι ίσοις όροις αφου η δουλειά απο την θέση που διεκδικούν είναι συγκεκριμένη. Ειδικά σε εθνικές εκλογές όπου οποίο οι ίδιες οι γυναίκες αποτελούν πέραν του 50% των ψηφοφόρων δεν βλέπω την σκοπιμότητα να ενισχύονται γυναίκες υποψήφιοι πέραν της συμμετοχής στα ψηφοδέλτια. Είμαι εν ολίγοις υπέρ της ποσόστωσης σε ένα ποσοστό ενδεχομένως 30% κατ’ ελάχιστον για συμπερίληψη σε ψηφοδέλτια αλλά είμαι αντίθετος σε ποσόστωση στις εκλέξει σε θέσεις. Τις θέσεις θα πρέπει να τις κατανέμει ο κόσμος με την ψήφο του επι της οποίας δεν πρέπει να επιτρέπεται καμία αλλοίωση.

 

Αναστασία Παπαδοπούλου 
Συνέταιρος στη δικηγορική εταιρεία Τάσσος Παπαδόπουλος & Συνεργάτες Δ.Ε.Π.Ε.

Η μόνη ισότητα η οποία εφαρμόζεται στην Κύπρο είναι της «ίσης αντιμετώπισης», χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ανισότητα των πραγματικοτήτων. Αυτό δεν συνιστά ούτε δικαιοσύνη ούτε σεβασμό της συνταγματικής αρχής της ισότητας. Αντιθέτως με την επιμονή μας να αντιμετωπίζουμε πρόσωπα ή καταστάσεις ουσιαστικά ανόμοια, με όμοια μεταχείριση συνιστά κατά την άποψη μου δυσμενή διάκριση. Σκεφτείτε το γνωστό σκίτσο όπου ένας δάσκαλος λέει στους μαθητές του ότι «θα έχετε όλοι ίση αντιμετώπιση. Όλοι το ίδιο τεστ ικανοτήτων. Σκαρφαλώστε ένα δέντρο.» Οι μαθητές είναι ένα ψάρι και ένας πίθηκος. Αυτή ακριβώς είναι και η εφαρμογή της αρχής της ισότητας στην Κύπρο.

Δεν υπάρχει πλέον, άλλος νόμιμος τρόπος άρσης της δυσμενής αυτής διάκρισης εκτός των θετικών μέτρων. Μέτρα που προσωρινά θα διορθώσουν τη στρέβλωση και μαζί με την εισαγωγή υποδομών όπως το ολοήμερο σχολείο, διευκολύνσεις για ευέλικτη εργασία, παροχή φροντίδας σε εξαρτώμενους κτλ. Αυτό εξάλλου προνοεί και η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την Εξάλειψη Κάθε Μορφής Διάκρισης σε Βάρος της Γυναίκας την οποία η Κυπριακή Δημοκρατία έχει κυρώσει αλλά ουσιαστικά ουδέποτε εφαρμόσει.

Αυτό εξάλλου έχει εφαρμοστεί σε διάφορες χώρες όπως τη Σουηδία με αποτέλεσμα μετά από 20 χρόνια εφαρμογής θετικών μέτρων, σήμερα να μην είναι πλέον απαραίτητα. Αλλά ήταν απαραίτητα για να φτάσουν στην ίση αντιπροσώπευση. Επειδή βοήθησαν το κομμάτι του πληθυσμού τους που δεν έβρισκε τις ίδιες ευκαιρίες, να τις βρει. Επειδή έδωσαν το μήνυμα στα νεαρά κορίτσια ότι το δικαιούνται. Επειδή σταμάτησαν να «ψυχολογούν» το θέμα εφευρίσκοντας ανούσιες δικαιολογίες όπως «μα δεν ενδιαφέρονται οι γυναίκες» και απλά αναγνώρισαν την πραγματικότητα, τη στρέβλωση και την αδικία και αποφάσισαν να το διορθώσουν με το μόνο τρόπο που αποδεδειγμένα έχει πετύχει.

Θέλουμε πράγματι να θεωρούμαστε δημοκρατία της ισότητας; Τότε ας αναγνωρίσουμε και να αποδεχθούμε πρώτα την πραγματικότητα της ανισότητας. Και ας αποδεχθούμε ότι η ισότητα δεν σημαίνει ίση αντιμετώπιση αλλά ίσες ευκαιρίες. Και μερικές φορές ναι αυτές πρέπει να επιβληθούν όταν όλα τα άλλα έχουν αποτύχει.

 

Κωνσταντίνος Πετρίδης
Υπουργός Εσωτερικών

Η προσωπική μου άποψη είναι ότι η θεσμοθέτηση της ποσόστωσης στην Κύπρο εν έτει 2019 δεν θα επιτύχει αυτό που επιδιώκει. Πολλές μάλιστα γυναίκες με τις οποίες έχω μιλήσει, θεωρούν ότι το εν λόγω μέτρο τις αντιμετωπίζει ως μια «προβληματική» κοινωνική ομάδα. Ναι, θα ήθελα να δω περισσότερες γυναίκες στις πολιτική και ναι υπάρχουν θέματα νοοτροπίας που ενδεχομένως να αποτρέπουν κάποιες γυναίκες να πολιτευτούν αλλά αυτά, αντιμετωπίζονται καλύτερα μέσω της δημόσιας συζήτησης και της παιδείας, ειδικά σε μια χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που παρέχει ίσες ευκαιρίες σε άντρες και γυναίκες.

 

Άννα Κουκκίδη-Προκοπίου 
Πρόεδρος ΑΙΦΠΕ Κύπρου-Γυναίκες της Ευρώπης

Η ουσιαστική αντιμετώπιση του προβλήματος, δηλαδή της απουσίας γυναικών από τα κέντρα λήψεως αποφάσεων, προαπαιτεί αλλαγή δομής και νοοτροπίας της ίδιας της κοινωνίας και καταπολέμηση των έμφυλων στερεότυπων. Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί από μόνο του. Η αλλαγή δεν έρχεται ποτέ ως μάννα εξ ουρανού. Απαιτεί εφαρμογή συγκεκριμένων μέτρων και πολιτικής προς συγκεκριμένη κατεύθυνση, ακριβώς όπως έχει συμβεί και με άλλα ζητήματα ισότητας στο παρελθόν. Το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθε, το δικαίωμα της ιδιοκτησίας ή ακόμα και της πρόσβασης σε συγκεκριμένους κλάδους στην αγορά εργασίας, η άδεια μητρότητας, δεν έγιναν πραγματικότητα έτσι ξαφνικά, αλλά μετά από σκληρούς αγώνες του φεμινιστικού κινήματος, οι οποίοι προκάλεσαν ή ακόμα και εξανάγκασαν μια τέτοια παρέμβαση (‘disruption’, αν θέλετε) στις ιστορικές συνήθειες αιώνων της κοινωνίας, της οικονομίας, της πολιτείας.

 

Να σημειώσουμε ότι το χάσμα αυτοπεποίθησης μεταξύ των φύλων δεν προέρχεται από χάσμα προσόντων, αφού τις περισσότερες φορές οι γυναίκες σε σημαντικές θέσεις πληρούν και με το παραπάνω τα κριτήρια. Πρόσφατο παράδειγμα, οι (λιγοστές) γυναίκες που διορίστηκαν στην κυβέρνηση Μητσοτάκη, οι οποίες είναι σχεδόν όλες high-flyers, με άριστα ακαδημαϊκά προσόντα και εξέχουσα επαγγελματική εμπειρία. Στους πρόσφατους διορισμούς στα υψηλά δώματα της ΕΕ, να θυμίσω, επίσης, ότι το φως της δημοσιότητας, με κριτική διάθεση, έπεσε στους ‘εξαναγκαστικούς’ διορισμούς δύο επιτυχημένων επαγγελματιών, της Ούρσουλα φον ντεν Λάγεν και της Κριστίν Λαγκάρντ, εις το όνομα της ισομερούς συμμετοχής των φύλων, αλλά κανείς δεν ασχολήθηκε με τους διορισμούς αρσενικών μετριοτήτων σε άλλες θέσεις κλειδιά.

Οι ποσοστώσεις είναι απαραίτητες, γιατί η παρουσία, εκπροσώπηση και συμμετοχή των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων σήμερα παραμένει το ζητούμενο για οποιαδήποτε αλλαγή συμβεί αύριο. Έτσι κι αλλιώς, ας μην αυταπατόμαστε ότι οι άντρες από μόνοι τους θα δημιουργήσουν τις συνθήκες που θα πείσουν ή θα βοηθήσουν την αποδοχή ή τη διεκδίκηση θέσεων εξουσίας από το γυναικείο φύλο, αφού, γενικότερα, οι περισσότεροι δεν το θεωρούν απαραίτητο και ούτε καν δική τους υπόθεση. Αν υπήρχαν, λοιπόν, περισσότερες γυναίκες στα κέντρα λήψης αποφάσεων, θα ήταν ίσως πιο εύκολο να γινόταν αντιληπτό σε θεσμούς και οργανισμούς η σημασία εξισορρόπησης, λόγου χάριν, οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής ή το πρόβλημα της σεξουαλικής παρενόχλησης, ειδικότερα αν οι γυναίκες που βρίσκονταν σε θέσεις-κλειδιά ήταν ευαισθητοποιημένες σε θέματα ισότητας των φύλων και αποφασισμένες να φέρουν την αλλαγή.

Άντρεα Σολωμονίδου
Marketing and PR, Cypriot Enterprise Link

Τη μισώ αυτή τη λέξη. Έχει συνδεθεί με ότι κακό έχει υπάρξει στην πολιτική σκηνή, με την κάκιστη επιλογή υποψηφίων στα ψηφοδέλτια απλά και μόνο για να λένε ότι ικανοποίησαν την ποσόστωση και με ένα σωρό άλλα που δεν έχω χώρο και χρόνο να αναφέρω. Αναγκαία όμως; ΝΑΙ , ΝΑΙ και πάλι ΝΑΙ! Δεν ξέρω που θα ήμασταν αν δεν υπήρχε έστω κάποια πρόνοια, σε κάποιους τομείς, σε κάποιες χώρες που να υποχρεώνουν το κάθε “priviledged white male” (αντικαθιστούμε το πιο πάνω με τον κάθε πρόεδρο, πρωθυπουργό, CEO) να επιλέγει και γυναίκες. Κάποια στιγμή θα επιλέξει και κάποιες σωστές. Και δε θα μπορεί κανείς να πει “Σας ρωτήσαμε και δε θέλατε”.

Ιωάννα Χριστοδούλου
Δημοσιογράφος

Εν έτει 2019 η υποχρεωτική ποσόστωση ηχεί στα αυτιά μου ως ρατσιστική και αναχρονιστική πρόταση παρά ως σύγχρονη και προχώ. Οι γυναίκες δεν είναι μία κατηγορία πολιτών με ειδικές ανάγκες και κανείς δεν μας κάνει τη χάρη. Αυτή που επιλέγει και θέλει και μπορεί να πολιτευτεί δεν περιμένει να της ανοίξει τον δρόμο κανείς.

Στα “πολιτισμένα” κράτη του κόσμου είμαστε ίσοι πολίτες και ο οποιοσδήποτε συντηρητισμός ή άλλες σεξιστικές αδικίες αφορούν σε ένα ανεξάρτητο κεφάλαιο.

Τα κράτη, λογικότερο και κοινωνικά πρέπων θα ήταν, να επιδιώξουν την βελτίωση στη ζωή της κάθε γυναίκας που μορφώνεται, εργάζεται, κρατά σπίτι και μεγαλώνει παιδιά για να της δώσουν τον ποιοτικό χρόνο να ασχοληθεί με τα κοινά και μετά να επιβάλλουν, σαν έτοιμο κατεψυγμένο πιάτο το θέμα της ποσόστωσης.

Άμα δημιουργηθούν οι κοινωνικές προϋποθέσεις, οι γυναίκες που είναι ικανές και πρόθυμες είναι εκεί και δεν χρειάζεται να τους παραχωρηθεί κανένα φιξαρισμένο ποσοστό για να τους κάνει… χώρο.