Αύξηση υποθέσεων παρενόχλησης παιδιών στο διαδίκτυο – Συμβουλές

Πολύ μεγαλύτερο απ’ όσο πιθανό να νομίζουμε είναι το πρόβλημα στην Κύπρο με την παιδική πορνογραφία και την σεξουαλική παρενόχληση παιδιών στο διαδίκτυο. Δυστυχώς κάθε χρόνο οι υποθέσεις αυξάνονται και το πρόβλημα μεγαλώνει.

Με αφορμή μαζεμένες υποθέσεις που είχαμε το τελευταίο διάστημα στην Κύπρο, επικοινωνήσαμε με τον Διευθυντή της Υποδιεύθυνσης ηλεκτρονικού εγκλήματος κ. Ανδρέα Αναστασιάδη ο οποίος μας ανέφερε ότι ειδικά φέτος υπήρξε μεγάλη αύξηση τόσο σε υποθέσεις πορνογραφίας με θύματα ενήλικες, όσο και υποθέσεις παιδικής πορνογραφίας και σεξουαλική παρενόχληση παιδιών στο διαδίκτυο.

Όσον αφορά τις υποθέσεις με θύματα ενήλικες, όπως μας ανέφερε υπάρχει μια αύξηση των υποθέσεων καθ’ ότι το 2019 είχαμε 331 υποθέσεις συνολικά ενώ το 2020 ο τελικός αριθμός των υποθέσεων είναι 394, 63 υποθέσεις περισσότερες που απασχόλησαν το γραφείο.

Όσον αφορά της υποθέσεις παιδικής πορνογραφίας ή σεξουαλική παρενόχληση στο διαδίκτυο είχαμε 133 υποθέσεις στην Κύπρο το 2018, το 2019 είχαμε 161 υποθέσεις ενώ το 2020 υπήρξε νέα αύξηση με 190 υποθέσεις.

“Υπάρχει μια σταθερή αυξητική τάση των υποθέσεων περίπου 30 υποθέσεις περισσότερες κάθε έτος, σημείωσε ο κ. Αναστασιάδης.

Οι λόγοι που αυξάνονται οι αριθμοί

”Το διαδίκτυο είναι πλέον στη ζωή μας και η χρήση είναι επί καθημερινής βάσης, οι περισσότερες εργασίες και η απασχόληση των χρηστών γίνεται μέσω του διαδικτύου και γενικά το διαδίκτυο έχει μπει για τα καλά στη ζωή του καθενός. Μεγάλος παράγοντας για το 2020 ήταν και ο εγκλεισμός λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού”.

”Το μεγαλύτερο επίτευγμα είναι να μειώσουμε τους αριθμούς αυτούς αλλά δεν βλέπω να γίνεται μείωση των υποθέσεων παρόλο που υπάρχουν επιτυχίες από την υποδιεύθυνση ηλεκτρονικού εγκλήματος με αρκετές συλλήψεις, καταδίκες και παραπομπές σε δικαστήρια”.

Πως καταφέρνουν και ξεγελούν τα θύματα

”Ο κάθε δράστης πλησιάζει τον ανήλικο με μια κατάσταση ωραιοποίησης, δηλαδή οργανωμένα προσπαθούν να πλησιάσουν τα παιδιά, πολλές φορές μέσω πλαστών λογαριασμών υποδύονται και οι ίδιοι ότι είναι παιδιά και αρκούνται πάρα πολλές φορές σε κάποια ωραιοποίηση της κατάστασης, δηλαδή αν θέλουν κάτι το συγκεκριμένο που αρέσει στα παιδιά μπορεί να τους το προσφέρουν.

Κάποιες άλλες φορές χρησιμοποιούν δικαιολογίες ότι υπήρξαν και αυτοί θύματα παρόμοιας κατάστασης, διάφορες μεθόδοι οι οποίες εφαρμόζονται για να επιτύχουν τον σκοπό τους και αυτό γίνεται υπό την μορφή της ωραιοποίησης με ελκυστικούς λογαριασμούς και λόγια για να καταφέρουν τα παιδιά να τους εμπιστευτούν”

Ποιος είναι ο απώτερος σκοπός 

”Κάποιες φορές σκοπός τους είναι να υπάρξει κατ΄ ιδίαν συνάντηση ή άλλες φορές απλώς η απόκτηση βίντεο ή φωτογραφιών είναι αρκετό και μέσω του διαδικτύου κάποιες φορές είναι πολύ δύσκολο επειδή συνήθως χρησιμοποιείται η ανωνυμία στο διαδίκτυο, και προσπαθούν να επιτύχουν τον σκοπό τους αρκούμενοι μόνο σε φωτογραφικό υλικό. Υπάρχουν και περιπτώσεις που επιτυγχάνουν τον σκοπό τους, την κατ΄ιδίαν συνάντηση”

Πως εντοπίζονται οι δράστες 

Για να εντοπιστούν χρησιμοποιούνται δύο μέθοδοι:

– Καταγγελία: Πάντοτε εισηγούμαστε σε όλους όταν τους απασχολούν τέτοια θέματα να αποτείνονται στο γραφείο ηλεκτρονικού εγκλήματος και να μην προσπαθούν οι ίδιοι να διευθετούν το θέμα διότι πιθανόν να υπάρξει έκθεση του προσώπου αυτού και με κάποιες άλλες συνέπειες. Πρέπει να αποτείνονται στο γραφείο έγκαιρα με όλα τα στοιχεία που υπάρχουν και το γραφείο εγγυάται ότι υπάρχει προστασία των ανηλίκων και σε καμία περίπτωση δεν θα εκτεθεί το όνομα του ανηλίκου.

-Μέσω πληροφοριών: Το γραφείο αναλαμβάνει τέτοιου είδους υποθέσεις αρκετά συχνά οι οποίες αφού διερευνώνται καταλήγουν σε αποτελέσματα.

Σε καμία περίπτωση δεν παρακολουθούνται συσκευές και τα αρχεία παιδικής πορνογραφίας όταν γίνει μια αναφορά μπαίνουν σε μια ειδική βάση δεδομένων και όταν υπάρξει διακίνηση αυτού του υλικού απλώς μας αναφέρουν ότι σε ένα συγκεκριμένο id address υπήρξε διακίνηση του υλικού αυτού και σε καμία περίπτωση δεν μας αναφέρει ούτε όνομα χρήστη, ούτε αριθμό τηλεφώνου.

Συμβουλές προς τους γονείς 

”Η χρήση του διαδικτύου από τους ανήλικους είναι μεν εποικοδομητική και συστήνεται ανεπιφύλακτα. Όμως πρέπει όλοι μας να είμαστε υποψιασμένοι και από κατά καιρούς να ελέγχουμε τις συσκευές, να ρωτάμε τους ανήλικους αν τους έχει απασχολήσει ότιδήποτε και για οποιδήποτε συμβάν να αποτείνονται στους ειδικούς και αν τα παιδιά είναι μικρής ηλικίας σίγουρα ο Η/Υ θα πρέπει να είναι στην παρουσία μας ούτως ώστε να γνωρίζουμε τι συμβαίνει και ποιες σελίδες επισκέπτεται ο ανήλικος.

Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης η ηλικία που επιτρέπεται να δημιουργήσεις ένα λογαριασμό είναι η ηλικία των 13 με 14 ετών και άνω όμως κάποιες φορές οι ίδιοι οι γονείς δηλώνουν ψευδή ηλικία για να δημιουργήσουν ένα λογαριασμό του παιδιού.

Συμβουλές προς γονείς και παιδιά από Ψυχολόγο

Η Offsite επικοινώνησε και με τον Σχολικό/ Εκπαιδευτικό Ψυχολόγο κ. Χρίστο Χρυσοστόμου για να μας δώσει περισσότερες πληροφορίες και συμβουλές τόσο προς τους γονείς όσο και προς τα παιδιά. Ο κ. Χρυσοστόμου μας ανέφερε ότι πολλά κορίτσια στην εφηβεία γίνονται θύματα αυτής της κατάστασης. Συνήθως ο θύτης απειλεί το θύμα ότι θα στείλει το υλικό σε όλο το διαδίκτυο για να εκδικηθεί πιθανόν το θύμα η για να συνεχίσει να το εκμεταλλεύεται. Το θύμα πολλές φορές ντρέπεται να μιλήσει και να αναζητήσει βοήθεια από δικά του άτομα γιατί πιστεύει ότι θα το κρίνουν αρνητικά, θα του θυμώσουν, θα το χτυπήσουν η θα του επιρρίψουν ευθύνες επειδή πήγε αντίθετα με τα «πρέπει» και τα «μη» των γονέων του. Έτσι πολλά κορίτσια στην εφηβική ηλικία αλλά και σε μεγαλύτερες, αντιμετωπίζουν μόνες τους την δύσκολη αυτή κατάσταση και πολύ πιθανόν να εμφανίσουν τα εξής συμπτώματα:

• Μειωμένη σχολική επίδοση. Οι βαθμοί μπορεί να πέσουν κατακόρυφα
• Δυσκολία στον ύπνο με συχνούς εφιάλτες.
• Δυσκολία στην διατροφή. Συνήθως δεν επιθυμούν να τραφούν η κάποιες φορές μπορεί να τρέφονται περισσότερο από το κανονικό γιατί το φαγητό μπορεί να τους δώσει την περιστασιακή ανακούφιση που χρειάζονται.
• Το παιδί φαίνεται συχνά θυμωμένο χωρίς συγκεκριμένο λόγο, ξεσπά σε κλάματα, αντιδρά έντονα απέναντι στους γονείς του και φαίνεται να είναι σε κακή ψυχολογική κατάσταση.
• Ντροπή η και αηδία για το σώμα η για τα αγγίγματα από άλλα άτομα ακόμα και από τα πιο στενά.
• Παλινδρόμηση σε προγενέστερες συμπεριφορές όπως η ενούρηση στο κρεβάτι.
• Απομόνωση του παιδιού και ξαφνική απροθυμία να μείνει μόνο του στο ίδιο περιβάλλον με άλλο άτομο

Πως θα μπορούσαν οι γονείς να βοηθήσουν το παιδί τους το οποίο βρέθηκε σε αυτή την δυσάρεστη κατάσταση;

• Το παιδί πρέπει να γνωρίζει από πριν ότι ο γονιός του μπορεί να ακούσει και να κατανοήσει οποιαδήποτε σκέψη και ανησυχία του χωρίς να το κρίνει και η να του επιρρίψει ευθύνες.
• Ο γονιός θα ήταν καλό να μην χρησιμοποιήσει εκφράσεις όπως « Στα έλεγα εγώ» , « Μας έχεις απογοητεύσει», « Έχουμε καταστραφεί» , « Μας έκανες ρεζίλι» κλπ. Προσπαθούμε να ακούσουμε το συναίσθημα πίσω από τις λέξεις του παιδιού και να βρούμε μαζί αποτελεσματικές λύσεις για την αντιμετώπιση αυτής της ψυχοφθόρας κατάστασης.
• Πολύ συχνά το παιδί φοβάται την αντίδραση των γονιών του όχι προς εκείνο αλλά προς τον θύτη, η ενάντια σε ένα άλλο σημαντικό περιβάλλον του παιδιού όπως είναι το σχολείο. Το παιδί μπορεί να έχει την ανάγκη να μην μαθευτεί το οτιδήποτε, αλλά γνωρίζει πως αν το πει του γονιού του θα αντιδράσει αμέσως δημιουργώντας περισσότερες εντάσεις τις οποίες το παιδί φοβάται.
• Το παιδί πιθανόν να χρειάζεται την βοήθεια ενός ειδικού. Μπορεί να το ζητήσει το ίδιο το παιδί αλλά αν δεν το κάνει, μπορούμε να του το προτείνουμε εμείς εξηγώντας του πως μπορεί ο ειδικός να βοηθήσει σε αυτή την κατάσταση.
• Ο γονιός θα πρέπει να κάνει μια σχολαστική παρατήρηση του προσώπου που θεωρείται ως ύποπτο.

Τα χαρακτηριστικά των ατόμων αυτών μπορεί να είναι:

Α) Απομονωμένο άτομο χωρίς πολλούς φίλους αλλά και υπεράνω πάσης υποψίας. Β) Το άτομο αυτό είναι συνήθως γνωστός η συγγενής της οικογένειας η γνωστός της τοπικής κοινωνίας. Γ) Καλός χρήστης των Η/Υ

Δ) Προσεγγίζει παιδιά για να κερδίσει την εμπιστοσύνη τους και να δημιουργήσει φιλικές σχέσεις μαζί τους. Συνήθως επειδή είναι πιο μεγάλος σε ηλικία, πιστεύει ότι τα παιδιά που προσεγγίζει θα στηριχτούν πάνω του είτε οικονομικά είτε συναισθηματικά. Ε) Προσεγγίζει πιο ευάλωτα παιδιά που πιστεύει ότι δεν θα μαρτυρήσουν τις πράξεις του η που δεν έχουν κάποιο άλλο στήριγμα.

Προσοχή στα παιδιά σας. Τα άτομα που βρίσκονται στο περιβάλλον του παιδιού (συγγενείς , δάσκαλοι ) θα πρέπει να προσέξουν τυχόν αλλαγές στην συμπεριφορά του παιδιού η οποίες δεν αναμένονται και είναι απότομες. Το παιδί που έχει πέσει θύμα παιδικής πορνογραφίας εκτός από τα συμπτώματα που προαναφέρθηκαν, μπορεί να αρχίσει να συζητάει έντονα για το σεξ η να ρωτάει απορίες τα άτομα που εμπιστεύεται.

Στην σημερινή εποχή είναι πολύ δύσκολο να απαγορευτεί η χρήση του διαδικτύου ειδικά στους εφήβους. Ωστόσο πρέπει να καθορίσουμε ξεκάθαρα όρια και πρόγραμμα για την χρήση του διαδικτύου από το παιδί έτσι ώστε να μην είναι πολλές ώρες εκτεθειμένο σε κινδύνους. Μπορούμε να έρθουμε σε μια συμφωνία με το παιδί για το πόσες ώρες θα χρησιμοποιεί το διαδίκτυο αλλά και να ζητήσουμε τον έλεγχο για τις σελίδες που επισκέπτεται το παιδί, τους κωδικούς τον ιδιωτικών του προφίλ κλπ. Αν αυτά τα όρια δεν υπήρχαν ποτέ και προσπαθήσουμε να τα βάλουμε τώρα που το παιδί βρίσκεται στην εφηβεία, πιθανόν να νιώσει καταπίεση και να αντιδράσει προς τον γονέα. Ωστόσο, εμείς σαν γονείς θα πρέπει να μεταφέρουμε στο παιδί με τον σωστό τρόπο ότι αυτό γίνεται για να μπορέσουμε να βοηθήσουμε το παιδί σε πιθανές δύσκολες καταστάσεις που μπορεί να βιώσει. Η επικοινωνία και η εμπιστοσύνη μεταξύ γονέων και παιδιών, είναι το κλειδί σε αυτά τα δεδομένα που βιώνουμε καθημερινά και αφορούν το διαδίκτυο.

Τέλος, τα παιδιά πρέπει να γνωρίζουν ότι κανένας ενήλικας δεν έχει το δικαίωμα να τα αγγίζει η να τους ζητάει οτιδήποτε δεν μπορούν και δεν θέλουν να κάνουν. Το παιδί πρέπει να γνωρίζει ότι μπορεί να πει και «όχι» σε οτιδήποτε το κάνει να νιώθει άσχημα η το προσβάλει. Ο γονέας είναι υπεύθυνος να δείξει στο παιδί του, πως ότι και αν γίνει θα το αγαπά, θα το αποδέχεται και ότι οι γονείς, είναι τα πρώτα άτομα που μπορεί να ζητήσει βοήθεια για μια κατάσταση η οποία είναι δύσκολη στην διαχείριση της.