Υπερχρεωμένα παραμένουν τα κυπριακά νοικοκυριά

Στον τραπεζικό τομέα, οι ΜΕΧ παραμένουν η μεγαλύτερη πρόκληση, παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια.

Υπερχρεωμένα παραμένουν τα εγχώρια νοικοκυριά και οι μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις, παρά το γεγονός ότι τα πιο πρόσφατα στοιχεία υποδηλώνουν μείωση στα επίπεδα του χρέους τους.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε σήμερα η Κεντρική Τράπεζα Κύπρου, το χρέος του μη χρηματοοικονομικού ιδιωτικού τομέα έφθασε στο 226,6% του ΑΕΠ στο τέλος Μαρτίου 2018, έχοντας σημειώσει πτώση από 240,3% το προηγούμενο τρίμηνο.

Οι δείκτες χρέους των νοικοκυριών και των μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων, παρουσιάζουν σταδιακή μείωση στο 104,7% και 121,9% του ΑΕΠ, αντίστοιχα, στο τέλος Μαρτίου 2018, σε σύγκριση 109,4% και 130,9% του ΑΕΠ, αντίστοιχα, στο τέλος Δεκεμβρίου 2017.

Οι τραπεζικές χορηγήσεις προς τον εγχώριο μη χρηματοοικονομικό ιδιωτικό τομέα, μειώθηκαν στο επίπεδο του 187,1% του ΑΕΠ στο τέλος Μαρτίου 2018 σε σύγκριση με 201,6% στο τέλος Δεκεμβρίου 2017.

Τα καθαρά χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού (καθαρή αξία) των νοικοκυριών, μειώθηκαν οριακά στο 108,7% του ΑΕΠ το πρώτο τρίμηνο του 2018 σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο (109,8% του ΑΕΠ).

Τα καθαρά χρηματοοικονομικά στοιχεία παθητικού των μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων , μειώθηκαν στο 107,5% του ΑΕΠ στο τέλος Μαρτίου 2018, σε σύγκριση με 114,4% στο τέλος Δεκεμβρίου 2017.

Η αύξηση του ΑΕΠ στηρίχθηκε, κατά κύριο λόγο, στην άνοδο της εγχώριας ζήτησης, τόσο των επενδύσεων όσο και της ιδιωτικής κατανάλωσης, καθώς και στην επιτάχυνση που παρατηρήθηκε στις εξαγωγές υπηρεσιών, κυρίως του τουρισμού.

Στην αγορά ακινήτων, ο δείκτης τιμών ακινήτων της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου (ΚΤΚ), συνέχισε να καταγράφει ανοδική πορεία και συγκεκριμένα αυξήθηκε το πρώτο τρίμηνο του 2018 κατά 1,8%. Τόσο η κατασκευαστική δραστηριότητα, όσο και η ζήτηση για ακίνητα και οι τιμές τους συνέχισαν να παρουσιάζουν άνοδο, μετά από σημαντικές μειώσεις που καταγράφηκαν από το 2008 μέχρι το 2017.

Αξιοσημείωτη ανάπτυξη καταγράφηκε και κατά το πρώτο τρίμηνο του 2018, με το πραγματικό ΑΕΠ (εποχικά διορθωμένα στοιχεία) να διευρύνεται κατά 3,8% σε ετήσια βάση, έναντι αύξησης 4% το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο και 4% το αντίστοιχο τρίμηνο του 2017.

Σύμφωνα με τις αναθεωρημένες προβλέψεις της ΚΤΚ του Ιουνίου 2018, το πραγματικό ΑΕΠ για ολόκληρο το 2018 αναμένεται να κυμανθεί γύρω στο 4%, ενώ μικρή επιβράδυνση αναμένεται να σημειωθεί το 2019.

Στον τραπεζικό τομέα, οι ΜΕΧ παραμένουν η μεγαλύτερη πρόκληση, παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια. Ειδικότερα, από το πρώτο τρίμηνο του 2017 μέχρι και τον Μάρτιο του 2018, παρατηρήθηκε μείωση στις ΜΕΧ της τάξης των €3,5 δις.

Τα σημαντικά τραπεζικά ιδρύματα που εποπτεύονται απευθείας από την ΕΚΤ, έχουν υποβάλει στην ΕΚΤ και την ΚΤΚ τους στρατηγικούς σχεδιασμούς τους σχετικά με τη μείωση των ΜΕΧ για τα επόμενα τρία χρόνια, και οι οποίοι έχουν επικαιροποιηθεί εντός του 2018.

Οι ΜΕΧ σε απόλυτους αριθμούς, έφθασαν στο υψηλότερο σημείο τον Φεβρουάριο του 2015, και έχουν σημειώσει μείωση από τότε. Παρά την μείωση που έχει παρατηρηθεί στις ΜΕΧ, ο ρυθμός των αναδιαρθρώσεων για το πρώτο τρίμηνο του 2018 έχει μειωθεί. Αυτό αποτελεί μία ένδειξη ότι το χαρτοφυλάκιο των ΜΕΧ που δεν έχει αναδιαρθρωθεί μέχρι στιγμής, δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο μέσω των αναδιαρθρώσεων. Ένας σημαντικός λόγος γι’ αυτό, είναι και το ύψος των τερματισμένων ΜΕΧ, δηλαδή των μη εξυπηρετούμενων δανείων που τυγχάνουν χειρισμού από τα Τμήματα Ανάκτησης Χρεών και Αναδιαρθρώσεων των τραπεζών, τα οποία αποτελούν περίπου το 50% του συνόλου των ΜΕΧ.

Η μείωση των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων αναμένεται να βοηθήσει να απελευθερωθούν αναγκαίοι πόροι στο τραπεζικό σύστημα για τη χρηματοδότηση της οικονομικής δραστηριότητας.

Ωστόσο, η πορεία αποκλιμάκωσης των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων πρέπει να επιταχυνθεί.

Με τη ψήφιση τον Ιούλιο του 2018 νόμων για τις εκποιήσεις, την αφερεγγυότητα και την τιτλοποίηση δανείων, το νομικό πλαίσιο βελτιώθηκε σημαντικά. Θα πρέπει να επισπευσθεί η χρήση όλων των εργαλείων που έχουν τώρα στη διάθεσή τους τα πιστωτικά ιδρύματα. Σημειώνεται ότι τα τραπεζικά ιδρύματα, πέραν των αναδιαρθρώσεων, εφαρμόζουν πλέον σε μεγάλο βαθμό λύσεις όπως την ανταλλαγή χρέους με ακίνητη περιουσία για άμεση μείωση των ΜΕΧ. Έχουν, επίσης, καταγραφεί οι πρώτες πωλήσεις ΜΕΧ από τα πιστωτικά ιδρύματα.