Το πρώτο «πόρισμα» του Συνεργατισμού

Ο πάταγος από την κατάρρευση του Συνεργατισμού μετά από 110 χρόνια ιστορίας υπήρξε εκκωφαντικός και έφερε στην επιφάνεια σωρεία προβλημάτων, αδυναμίες και εγκληματικά λάθη. Οι δημόσιες συνεδρίες της Ερευνητικής Επιτροπής ανέδειξαν πολλές γνωστές και άγνωστες πτυχές, στρεβλώσεις και λανθασμένες πολιτικές αποφάσεις, εντείνοντας τα ερωτήματα για τις ευθύνες των πρωταγωνιστών.

Η κυριακάτικη «Σημερινή» επιχειρεί να αποκωδικοποιήσει όσα ήρθαν στο φως κατά τη διάρκεια της 30ημέρης ακροαματικής διαδικασίας εν είδει ενός «πρώτου» πορίσματος, ανεπίσημου ασφαλώς και με βάση τα όσα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα. Η εικόνα που καταγράφουμε είναι ασφαλώς ατελής, με την έννοια ότι δεν έχουν ακόμη συμπληρωθεί οι καταθέσεις πρώην και νυν αξιωματούχων ενώπιον της Ερευνητικής, οι οποίες ενδέχεται να ανατρέψουν την εικόνα ή και να προσθέσουν νέα πρόσωπα στο παζλ.

Το αβίαστο όμως συμπέρασμα που προκύπτει απ’ όλες σχεδόν τις καταθέσεις είναι ότι η αδράνεια των θεσμών οδήγησε μια τράπεζα με υπεραιωνόβια προσφορά στα κοινωνικοοικονομικά πράγματα του τόπου, σε ολική κατάρρευση.

Τις προηγούμενες μέρες ακούστηκαν πολλά για πολλούς. Υπήρξαν καταγγελίες για: φαινόμενα κακοδιοίκησης, σπατάλης, εξόφθαλμες ποινικά κολάσιμες υποθέσεις, προσωπικές ατζέντες, λανθασμένους διορισμούς, στημένες συνεδρίες του Συμβουλίου. Σε μια Τράπεζα που οι φορολογούμενοι στήριξαν με σχεδόν 2 δισεκατομμύρια και με τους κόπους πολλών γενιών. Η κατάληξη ήταν τραγική…

ΑΥΤΟΙ ΦΤΑΙΝΕ *

Όσα παρουσιάζει η «Σημερινή» αποτελούν τη μέχρι σήμερα εικόνα από τις συνεδρίες της Ερευνητικής Επιτροπής, η οποία ενδέχεται να ανατραπεί ή να ενισχυθεί μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας.

ΧΑΡΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ
(Υπ. Οικονομικών)
Δριμείες είναι οι κατηγορίες που εκτοξεύτηκαν εναντίον του Υπ. Οικονομικών στις συνεδρίες της Ερευνητικής. «Κρατούσε στο σκοτάδι το Υπουργικό Συμβούλιο» αναφορικά με τους κινδύνους που εντόπιζαν οι εποπτικές Αρχές που μιλούσαν για πλάνο Β και για ανάγκες σε πολύ μεγαλύτερα κεφάλαια (Οδ. Μιχαηλίδης, 23 Αυγούστου). Απέκρυψε, με βάση μαρτυρία, το γεγονός ότι οι επόπτες (SSM) απέρριψαν το θέμα της δωρεάν παραχώρησης μετοχών, δεν ενημέρωσε το Υπουργικό Συμβούλιο και «έλεγε ψέματα δημόσια ότι δεν έρχεται σε σύγκρουση με απαιτήσεις εποπτικών Αρχών», ενώ ευθύνες τού καταλογίστηκαν και για την έγκριση της συμφωνίας με την Αλταμίρα (Οδ. Μιχαηλίδης, 27 Αυγούστου).

Μαρτυρία δόθηκε, επίσης, και για διάταγμα της 5ης Δεκεμβρίου 2015 (Λ. Πιερή, 5 Σεπτεμβρίου), με το οποίο ο ΥΠΟΙΚ καθόρισε «μπαξίσι 25 χιλιάδων ευρώ» (Οδ. Μιχαηλίδης, 27 Αυγούστου) για τη συμμετοχή τού εκπροσώπου του Υπουργείου, Δ. Διονυσίου, στις συνεδριάσεις της Επιτροπείας.

(Οι κατηγορίες κατά του Υπουργού Οικονομικών προήλθαν από τις μαρτυρίες του Γενικού Ελεγκτή Οδυσσέα Μιχαηλίδη, του παραιτηθέντος μέλους της Επιτροπείας Λάμπρου Πιερή και του νυν μέλους της Επιτροπείας Γιώργου Κίττου)

ΝΙΚΟΛΑΣ ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗΣ
(Γενικός Διευθυντής ΣΚΤ και πρώην Πρόεδρος της Επιτροπείας)
Για διοικητική ανεπάρκεια, λανθασμένες αποφάσεις και ερασιτεχνικούς χειρισμούς κατηγορείται ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Επιτροπείας της Συνεργατικής Τράπεζας. Σύμφωνα με το μαρτυρικό υλικό, αφέθησαν σκιές και για τον διορισμό του κ. Χατζηγιάννη στη συγκεκριμένη θέση, αφού, όπως τονίστηκε χαρακτηριστικά, «διορίστηκε επειδή ήταν φίλος του Χάρη» (Οδ. Μιχαηλίδης, 23 Αυγούστου).

Επίσης, εις βάρος του κ. Χατζηγιάννη λέχθηκε ότι ενδεχομένως να ένιωθε ότι «είχε πλάτες» και ότι επί της δικής του προεδρίας στην Επιτροπεία της Συνεργατικής, μέλη του ΔΣ συμπεριφέρονταν σε όσους διαφωνούσαν με τις αποφάσεις ως «σκιώδη» (Γ. Στροβολίδης, 3 Αυγούστου). Ακόμα ειπώθηκε ότι η εμπλοκή του σε εκτελεστικά καθήκοντα, όντας μη εκτελεστικός πριν από τον διορισμό του στη θέση του Γενικού Διευθυντή, «δημιουργούσε διάφορα θέματα» (Μ. Κληρίδης, 3 Αυγούστου).

Κατά την ακροαματική διαδικασία αφέθηκαν, παράλληλα, υπόνοιες ότι «ρύθμιζε τις συνεδρίες», ενώ κατά τη μαρτυρία του στις 6 Αυγούστου ο Τάκης Ταουσιάνης υποστήριξε ότι μετά την αποχώρηση της Σ. Πογιατζή (μέλος της Επιτροπείας), ο ίδιος αντιλήφθηκε ότι οι συσχετισμοί στο ΔΣ δεν μπορούσαν να αλλάξουν, όντας πάντα στην πλευρά που μειοψηφούσε, και υπέβαλε την παραίτησή του. «Υπήρχε μια αλληλεγγύη, συνεννόηση, κατανόηση μεταξύ του Γ. Διευθυντή και αυτών των μελών όσον αφορά το τι ήταν καλό για τον Συνεργατισμό», ανέφερε.

Κατά το μαρτυρικό υλικό, ο κ. Χατζηγιάννης δεν είχε τις απαραίτητες δεξιότητες και εμπειρίες για να χειριστεί την αναδιάρθρωση των ΣΠΙ (Δ. Θεοδότου, 6 Αυγούστου), ενώ σοβαρές ευθύνες τού καταλογίστηκαν και για τη «μεμπτή και απαράδεκτη» επιλογή της Altamira για τη διαχείριση των ΜΕΧ, διότι οι χειρισμοί του είχαν ως αποτέλεσμα η ΣΚΤ να περιοριστεί σε μία μόνο επιλογή, παρά να εξετάσει και άλλους εξειδικευμένους οίκους (Οδ. Μιχαηλίδης, 27 Αυγούστου). Ο κ. Χατζηγιάννης δεν έχει ακόμα καταθέσει ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής και αναμένεται να κληθεί σε επόμενες συνεδρίες για να απαντήσει σε όσα του καταλογίζουν και να δώσει τη δική του εκδοχή για την κατάρρευση του Συνεργατισμού μετά από 110 χρόνια ιστορίας.

(Οι κατηγορίες κατά του προέδρου της Συνεργατικής Τράπεζας προήλθαν από τις μαρτυρίες του πρώην Γ.Δ. της Τράπεζας Μάριου Κληρίδη, του μέλους της Επιτροπείας Γ. Στροβολίδη, του πρώην μέλους της Επιτροπείας Δ. Θεοδότου και του Γενικού Ελεγκτή Οδυσσέα Μιχαηλίδη.)

ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΑΥΡΙΝΙΔΗΣ
(Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Στρατηγικής της ΣΚΤ)
Ως «σούπερ εκτελεστικός» σκιαγραφήθηκε ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Στρατηγικής της Συνεργατικής, που αποχωρεί από τον Συνεργατισμό με το σχέδιο εθελούσιας εξόδου, ενώ στο μικροσκόπιο τέθηκαν οι διασυνδέσεις του τόσο με τον Χάρη Γεωργιάδη όσο και με τον Νικόλα Χατζηγιάννη. Συγκεκριμένα, λέχθηκε ότι με τη στήριξη του κ. Χατζηγιάννη απέκτησε προς το τέλος της θητείας του «super powers» και υπήρχαν φήμες ότι είχε προσβάσεις στον Υπουργό Οικονομικών (Μ. Κληρίδης, 3 Αυγούστου).

Καταθέτοντας ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής για την κατάρρευση του Συνεργατισμού στις 30 Αυγούστου, ο κ. Σταυρινίδης απέρριψε κατηγορηματικά τις αναφορές ότι ήταν βοηθός του Ν. Χατζηγιάννη και ότι απέκτησε «υπερδυνάμεις» στον Συνεργατισμό από ένα συγκεκριμένο σημείο και μετά. Αναφορικά με τη σχέση του με τον Υπ. Οικονομικών, είπε πως ο ίδιος συνδέεται μαζί του εδώ και πολλά χρόνια. «Είναι κουμπάρος μου, μου βάφτισε τον γιο μου», παραδέχθηκε, ενώ απαντώντας σε ερώτηση αν είχε τη στήριξη του Προέδρου και μετέπειτα ΓΔ της ΣΚΤ, Ν. Χατζηγιάννη, είπε πως απλώς τον είχε γνωρίσει «σε μια κοινή παρέα».

ΣΠΙ
Σκανδαλώδη είναι τα όσα προκύπτουν από τις αναφορές των μαρτύρων σε σχέση με το modus operandi κάποιων Συνεργατικών Πιστωτικών Ιδρυμάτων, που «κατηγορούνται» για ένα ευρύ φάσμα ατασθαλιών. Ενώπιον Ερευνητικής Επιτροπής δόθηκε μαρτυρία για δάνεια μέχρι και σε πεθαμένους, με πλαστογραφία της ταυτότητας (Π. Φιλίππου, 27 Αυγούστου) και για ΣΠΙ που λειτουργούσαν «εντελώς ανεξάρτητα και ανεξέλεγκτα» (Γ. Μαλιώτης, 27 Αυγούστου). Εκτιμητές υπερεκτιμούσαν ακίνητα για παραχώρηση δανείων, παραχώρηση δανείου σε 90χρονη με περίοδο αποπληρωμής 40 χρόνια, υποθήκες σε δάνεια που αφορούσαν μέχρι και εκκλησίες και κοιμητήρια (Γ. Κίττος, 31 Αυγούστου). Για «καθαρά τοκογλυφική πρακτική» εκ μέρους των ΣΠΙ σε σχέση με το θέμα της υπόθεσης με τα καταχρηστικά επιτόκια, έκανε λόγο ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος, Παύλος Ιωάννου, στο πλαίσιο της δικής του κατάθεσης στις 23 Αυγούστου.

Επιπλέον, στην έκθεση που κατέθεσε στην Ερευνητική Επιτροπή στις 24 Αυγούστου, γίνεται αναφορά στην παράνομη και καταχρηστική εφαρμογή ρητρών υπολογισμού τόκων σε Ιδιωτικές Συμβάσεις του Συνεργατικού Πιστωτικού Συστήματος, που συνομολογήθηκαν πριν από το 2013.

ΒΟΥΛΗ 
Εκτενείς αναφορές περιλαμβάνει το μαρτυρικό υλικό στις αδυναμίες του νομοθετικού πλαισίου, που δημιουργούσαν προβλήματα στον τρόπο διαχείρισης των ΜΕΔ και γενικότερα του χαρτοφυλακίου του Συνεργατισμού, ειδικά μετά την έλευση της Τρόικας και τους αυστηρούς περιορισμούς που τέθηκαν. Χαρακτηριστικός, επί τούτου, ο ισχυρισμός του Γ. Σταυρινίδη, ότι ο SSM τούς κρατούσε «από τον λαιμό». Στην κατάθεσή του (30 Αυγούστου), ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Στρατηγικής της ΣΚΤ αναφέρθηκε επίσης σε «νόμους που δεν ήταν βοηθητικοί» κατά την προσπάθεια αναδιάρθρωσης 120.000 λογαριασμών από την ανώτερη διεύθυνση (διαχείρισης καθυστερήσεων).

«Λόγω του νομικού πλαισίου δεν προχωρούσε καμία εκποίηση και πολλοί δανειολήπτες το γνώριζαν, με αποτέλεσμα να συσσωρεύονται ΜΕΔ», ανέφερε ενώπιον της Ερευνητικής στις 6 Σεπτεμβρίου το πρώην μέλος της Επιτροπείας, Γιώργος Μαρίνου, ο οποίος διετέλεσε Γραμματέας στη ΣΠΕ Μακράσυκας.

Θολό το τοπίο και σε επίπεδο επιβολής ποινών στις ατασθαλίες που σημειώνονταν (Γ. Μαλιώτης, 27 Αυγούστου), ενώ προτάχθηκε και ο ισχυρισμός ότι οι Επιτροπείες ανήκαν στα πολιτικά κόμματα και αντανακλούσαν τη δύναμη των κομμάτων στην τοπική κοινωνία (Π. Φιλίππου, 27 Αυγούστου).

«Υπήρχε πάντοτε κομματική παρέμβαση για το ποιοι θα εκλέγονταν στην επιτροπή ενός ΣΠΙ», κατέθεσε στις 6 Σεπτεμβρίου ο πρώην Πρόεδρος της Επιτροπείας, Δημήτρης Σταύρου, προσθέτοντας ότι εκεί που υπήρχε μια επιτροπή και ένας γραμματέας ίσως να αισθανόταν ότι ήταν ένα δικό του βασίλειο». Επιπρόσθετα, ο Γενικός Ελεγκτής στη μαρτυρία του υπενθύμισε την προσπάθεια αποκλεισμού του από τον έλεγχο με την περιβόητη πρόταση νόμου Αβέρωφ το 2016.

ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ
(Προϊστάμενος Μονάδας Διαχείρισης στο ΥΠΟΙΚ)
Για άσκηση «πάρα πολλών πιέσεων» από το γραφείο του για τον διορισμό του Ν. Χατζηγιάννη στη θέση του Γενικού Διευθυντή (Δ. Θεοδότου, 6 Αυγούστου) και «λόμπι στα πολιτικά κόμματα» (Οδ. Μιχαηλίδης, 23 Αυγούστου) κατηγορείται ο Επικεφαλής της Μονάδας Διαχείρισης της συμμετοχής του Κράτους στον Συνεργατισμό, Διονύσης Διονυσίου.

Σύμφωνα με όσα κατέθεσε στην Ερευνητική Επιτροπή ο Γενικός Ελεγκτής στις 23 Αυγούστου, ο κ. Διονυσίου ενημέρωνε τον Υπουργό αναφορικά με τις δύο προτάσεις νόμου του ΔΗΣΥ ότι είχε συνάντηση με τα δύο μέλη της Επιτροπείας της Συνεργατικής που προέρχονται από το ΑΚΕΛ, οι οποίοι τον ενημέρωσαν ότι το ΑΚΕΛ θα στήριζε την πρόταση για τον διαχειριστικό έλεγχο, αλλά κατά πάσα πιθανότητα δεν θα στήριζε την πρόταση για τον οικονομικό έλεγχο, ενώ για το ΔΗΚΟ έγραφε ότι δεν υπήρχαν ενδείξεις, καθώς ο εκπρόσωπός του απουσίαζε στο εξωτερικό και δεν κατέστη δυνατό να επικοινωνήσει μαζί του.

Στο «κάδρο» των ευθυνών

Η κακή εταιρική διακυβέρνηση, η αναποτελεσματικότητα των εποπτικών μηχανισμών, οι επιπόλαιοι χειρισμοί και οι ασαφείς ρόλοι συνθέτουν το φόντο της κακοδαιμονίας που οδήγησε στο κλείσιμο του Συνεργατισμού, σύμφωνα με όσα δύνανται να εξαχθούν από τις αναφορές κατά την ακροαματική διαδικασία. «Δεν πιστεύω ότι ένας διορισμός ή δύο διορισμοί μπορούν να φέρουν την κατάρρευση. Η απουσία της εταιρικής διακυβέρνησης μπορεί να φέρει την κατάρρευση», ανέφερε στην κατάθεσή του ο Δ. Θεοδότου, ενώ για σοβαρότατες αδυναμίες στα συστήματα εσωτερικού ελέγχου έκανε λόγο ο Γ. Στροβολίδης.

Χαρακτηριστική ήταν η αναφορά του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου, Παύλου Ιωάννου, στα συσσωρευμένα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια (ΜΕΔ) του Συνεργατισμού, ως «δημιούργημα της συμπεριφοράς της ιθύνουσας οργανοδομής του Συνεργατισμού». Για το μεγάλο πρόβλημα των ΜΕΔ, ο Ε. Πανταζής (στέλεχος της ΣΚΤ) είπε στην κατάθεσή του ότι πολλά από αυτά κακώς είχαν δοθεί εξ υπαρχής και ότι περίπου το 45% των δανείων που είχαν μεταφερθεί τότε στην υπό σύσταση Διεύθυνση για τα ΜΕΔ της οποίας προΐστατο, ήταν τερματισμένα.

Στη στήριξη στην εξασφάλιση και όχι στην ικανότητα αποπληρωμής των δανείων απέδωσαν το πρόβλημα μέσα από τις μαρτυρίες τους ο Ε. Πανταζής (μέλος της Επιτροπείας), ο Π. Θεοδότου (μέλος της Επιτροπείας και Γενικός Διευθυντής της Συνεργατικής Συνομοσπονδίας) και ο Χ. Χριστοδουλίδης (υπό παραίτηση μέλος της Επιτροπείας), που έκανε λόγο για πολύ κακές πρακτικές και διαχείριση που υπήρχε πριν από το 2013 και σε κάποιους που «νόμιζαν ότι μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν».

Ανεπάρκειες χρεώθηκαν και στις εποπτικές Αρχές: Ασαφής χαρακτηρίστηκε ο ρόλος του Κεντρικού Φορέα και της Υπηρεσίας Εποπτείας (Παναγιώτης Φιλίππου, Πρώην Πρόεδρος Επιτροπείας, 27 Αυγούστου), ενώ διατυπώθηκαν και ισχυρισμοί για αφόρητες πιέσεις από πλευράς SSM για την εξεύρεση επενδυτή για την εξαγορά της Συνεργατικής «με όχι και τόσο διαφανείς διαδικασίες» (Κύπρος Έλληνας/ πρώην μέλος της Επιτροπείας της Συνεργατικής, 30 Αυγούστου).

Σε «εμμονή» της ΣΚΤ και του ΥΠΟΙΚ να αποτρέψουν τον έλεγχο, σε βαθμό που «δημιουργούσαν και ανύπαρκτα θέματα ως μια μορφή άσκησης ‘εκβιασμού’ των πολιτικών κομμάτων να θεσπίσουν νόμο για να αποτρέψουν τον έλεγχο», αναφέρθηκε στην κατάθεσή του ο Γενικός Ελεγκτής, που υπογράμμισε: «Έκαναν τα πάντα για να μας πετάξουν έξω. Ήταν τόσο κραυγαλέα απαράδεκτη η διαδικασία που ακολούθησαν για τον κ. Χατζηγιάννη, που κατάλαβαν ότι είχαν μείνει πολύ εκτεθειμένοι. Έβγαζε μάτι ότι αυτά που έκαναν ήταν απαράδεκτα».

Πηγή: Εφημερίδα Σημερινή